Podobno filozofia narodziła się ze zdziwienia. Tak właśnie twierdził Arystoteles, wskazując, że ciekawość i chęć zrozumienia są wyjątkowymi cechami człowieka, wyróżniającymi go wśród wszystkich bytów we wszechświecie. Starożytni Grecy musieli mieć wielką pasję poznawczą, skoro stworzyli filozofię. Oni naprawdę chcieli wiedzieć – nie tylko i nie przede wszystkim dlatego, że poznanie może się przydać w życiu, ale...
Rozmowa z Patrycją Pendrakowską o stosunkach pol...
Redakcja: Jak przebiega rozwój projektu Pasa i Szlaku?Patrycja Pendrakowska: „Pas i Szlak” to inicjatywa, która powstała w 2013 r. Została ogłoszona w Astanie przez prezydenta Chin, Xi Jinpinga. Sama nazwa inicjatywy zmieniała się, na początku była ona zaproponowana w formie tzw. „Nowego Jedwabnego Szlaku” i wydaje się, że to pojęcie jest nam bardziej znane. Obecnie jesteśmy więc na etapie nazywania tego, co kiedyś było Nowym...
Rozmowa z dr hab. Urszulą Kosińską o przyczynach...
Redakcja: Jakie były przyczyny upadku I Rzeczypospolitej?Prof. Urszula Kosińska: Jeśli chodzi o czynniki wewnętrzne, najczęściej podkreśla się gospodarcze, społeczne oraz kulturalne zniszczenie Rzeczypospolitej w czasie wieloletnich wojen XVII oraz początku XVIII wieku. Wymienia się także czynniki ustrojowe. Przede wszystkim specyficzny ustrój Rzeczypospolitej ze zjawiskami, takimi jak liberum veto i wolna elekcja. Mówi się także o...
Rozmowa z dr Krzysztofem Sozańskim o chemicznej Nagrodzie...
Redakcja: Za co w 2017 r. przyznano chemiczną Nagrodę Nobla?dr Krzysztof Sozański: Nagroda Nobla z chemii w 2017 r. została przyznana za zastosowanie kriomikroskopii elektronowej do badania biomolekuł. Nie brzmi to zbyt przystępnie ani użytecznie dla przeciętnego zjadacza chleba, ale Nagroda Nobla z założenia, zgodnie z testamentem Alfreda Nobla przyznawana jest „for the greatest benefit of the mankind”, czyli za największe korzyści...
Pigułka filozoficzna numer 9: nic nowego pod sło...
Zapewne zdarza się nam nieraz powtarzać popularne powiedzenie głoszące, że nic nowego pod słońcem. Mówiąc tak, chcemy dać wyraz przekonaniu, że to, co właśnie usłyszeliśmy, już kiedyś przez kogoś było głoszone, albo że to, co właśnie się zdarzyło, już kiedyś także miało miejsce. U podstaw takiego poglądu leży przeświadczenie, iż nic nowego nie da się już wymyślić, wszystko bowiem jest tylko powtarzaniem tego samego...
Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem o dekadzie Edwarda...
Redakcja: Co działo się w Polsce w czasie dekady rządów Edwarda Gierka?Prof. Antoni Dudek: Edward Gierek doszedł do władzy w konsekwencji rewolty robotniczej na wybrzeżu, czyli buntu przeciwko podwyżkom cen wprowadzonym przez Gomułkę. Ważnym powodem były także konsekwencje spisku, który w trakcie tej rewolty zawiązany został w Warszawie w kierownictwie PZPR przez grupę działaczy partyjnych. Istotną rolę odgrywali wśród nich Stanisław...
Pigułka filozoficzna numer 8: Udowodnić istnienie...
Święty Paweł Apostoł w jednym ze swych listów określił wiarę jako przekonanie, że istnieje to, co chcemy, aby istniało – sfera, której teraz ujrzeć nie możemy, ale w której zostaniemy zbawieni. Wiara dotyczy więc tego, o czym nie można się przekonać tu i teraz. To jest skądinąd oczywiste, albowiem dopóty wierzymy w coś, albo wierzymy komuś, dopóki nie przekonamy się, że właśnie tak jest. A gdy już się przekonamy, to...
Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem o rządach Władysława...
Redakcja: Jak wyglądały rządy Władysława Gomułki po 1956 roku?Prof. Antoni Dudek: Władysław Gomułka doszedł do władzy w konsekwencji „polskiego października”, czyli wielkiego przełomu politycznego, który dokonał się w październiku 1956 r. i był elementem procesu destalinizacji, zapoczątkowanego oczywiście śmiercią Stalina w 1953 r. Proces ten rozwijał się bardzo powoli, a gwałtownego przyspieszenia nabrał u nas dopiero...
Rozmowa z dr Janem Olaszkiem o Marcu '68
Redakcja: Co działo się w czasie polskiego Marca ’68?Dr Jan Olaszek: Studenci na Zachodzie Europy i w Stanach Zjednoczonych protestowali przeciwko konserwatywnemu państwu i konserwatywnemu porządkowi społecznemu, których mieli dość. Protestowali w imię lewicowych wartości, sprzeciwiali się, jak w przypadku Amerykanów, wojnie oraz mieszczańskiemu stylowi życia swoich rodziców. Chcieli wolności obyczajowych. W Polsce, ale także w...
Rozmowa z dr Pawłem Sasanką o Październiku '56
Redakcja: Co wydarzyło się w czasie polskiego Października ’56?Dr Paweł Sasanka: Nie byłoby wydarzeń 1956 roku, czerwca ani października, gdyby nie powolne przemiany, które zaczęły się po 1953 r. w następstwie śmierci Stalina. Ich impuls przyszedł z Moskwy. Kolegialne kierownictwo kremlowskie z Chruszczowem, Mołotowem, Bułganinem i innymi członkami kierownictwa Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, zdawało sobie sprawę,...
Rozmowa z Marcinem Zastawnikiem o akustyce
Redakcja: Jak ważna jest akustyka w życiu codziennym?Marcin Zastawnik: Proszę zwrócić uwagę, że jeżeli dźwięk potrafi nas obudzić w momencie, kiedy umysł śpi, jak w przypadku budzika, to znaczy, że akustyka ma naprawdę bardzo duże znaczenie dla naszego zdrowia czy życia. Kiedy należy zajmować się akustyką? Osobiście uważam, że praktycznie zawsze i wszędzie, ponieważ zawsze znajdziemy jakiś aspekt w naszym życiu i otoczeniu,...
Pigułka filozoficzna numer 7: Przeznaczenie
„O nic nie błagaj, bo próżne marzenia, by człowiek uszedł swego przeznaczenia”. Tymi słowy upomniany zostaje król Kreon, bohater tragedii Sofoklesa Antygona. Starożytni Grecy mieli bardzo silne przeświadczenie, że wszystko we wszechświecie, a więc także każdy jednostkowy los ludzki, zmierza w ściśle określonym kierunku, aby osiągnąć z góry wyznaczony cel. I daremne są usiłowania człowieka, aby swój los kształtować –...
Rozmowa z prof. Andrzejem Chojnowskim o ocenie moralnej...
Redakcja: Jak możemy oceniać postać Józefa Piłsudskiego pod kątem moralnym?Prof. Andrzej Chojnowski: Jeżeli mówimy o Piłsudskim jako agencie, a czasami się ten zwrot pojawia, to po pierwsze pamiętajmy, że określenie agent w każdym języku ma trochę inne znaczenie. W języku polskim agent to ktoś, kogo możemy oceniać pejoratywnie, to raczej obelga czy epitet, niż charakterystyka działalności albo funkcji, jaką odgrywa dany człowiek....
Rozmowa z prof. Rafałem Habielskim o paryskiej ...
Redakcja: Jaka była wizja polskiej polityki wg paryskiej „Kultury”?Prof. Rafał Habielski: Zagadnieniem, które interesowało Jerzego Giedroycia od czasów przedwojennych, tzn. od momentu, kiedy redagował dwa czasopisma poświęcone polityce -„Bunt młodych” i „Politykę”, była kwestia bezpieczeństwa geopolitycznego Polski. Giedroyć uważał, że jest to sprawa najważniejsza, ponieważ Polska znajduje się w stanie potencjalnego...
Rozmowa z Beatą Szczucińską o finansowaniu kultury...
Redakcja: Czym jest kultura wysoka?Beata Szczucińska: Myślę, że powstało na ten temat kilka habilitacji. Nie odważyłabym się chyba zdefiniować kultury wysokiej. Uważam, że wartościowe jest zawsze to, co faktycznie porusza odbiorcę i wchodzi z nim albo z rzeczywistością w dyskurs, a także to, co jest podane w profesjonalny sposób. Możemy oczywiście mówić, że kulturą wysoką jest tradycyjnie teatr, opera filharmonia itd., ale...
Rozmowa z dr Zbigniewem Hundertem o wojnach Rzeczypospolitej...
Redakcja: Co wydarzyło się podczas wojen polsko-tureckich w II połowie XVII w.?Dr Zbigniew Hundert: Przyczyną wojen Rzeczypospolitej z Imperium Osmańskim była agresywna polityka odradzającego się po kryzysie z połowy XVII w. Imperium Osmańskiego, które chciało wykorzystać słabość wewnętrzną Rzeczypospolitej oraz chęć wzmocnienia przez Imperium własnej pozycji międzynarodowej. Osmanom zależało na wzmocnieniu przede wszystkim...
Pigułka filozoficzna nr 6: świadomość kresu is...
Człowiek jest istotą śmiertelną, czyli każdy kiedyś musi umrzeć. Ale właściwie na jakiej podstawie twierdzę, że umrę? Przecież jak dotąd, to umierają inni, ja zaś ciągle żyję! A z tego, że inni umierają, nie można w sposób konieczny wyprowadzić wniosku, że każdy następny też umrze. Wprawdzie bowiem posługujemy się takimi wnioskowaniami – logicy nazywają je indukcyjnymi – w życiu codziennym, ale nie gwarantują one...
Rozmowa z dr Mikołajem Pawlakiem o integracji imigrantów...
Redakcja: Czym jest projekt NIEM?Dr Mikołaj Pawlak: Wiele krajów europejskich ma bogate doświadczenia z integracją różnego rodzaju cudzoziemców i rozwinięte polityki dotyczące ich integracji, która należy do ważnych tematów tamtejszych debat. Uchodźcy natomiast, są w Europie stosunkowo niedużą grupą w porównaniu z większością migrantów, ponieważ większość migrantów to tzw. migranci ekonomiczni. Uchodźcy wymagają szczególnej...
Po której stronie byliśmy w 1918 roku? Zwycięzców...
A co działo się na wschodzie? U nas formalnie rządziła z nadania nieistniejących monarchii („dwóch cesarzy”) Rada Regencyjna, która powierzyła Józefowi Piłsudskiemu (przysłanemu przez Niemców z Magdeburga) zwierzchnictwo nad Polnische Wehrmacht należącym do sił zbrojnych kajzerowskiej armii, czyli wojsk pokonanych w tej wojnie. Powołanie instytucji Tymczasowego Naczelnika Państwa było również aktem organu utworzonego przez...
Rozmowa z Michałem Przeperskim o wojnie polsko-czechosłowackiej...
Redakcja: Jakie były przyczyny wojny polsko-czechosłowackiej w 1919 roku?Michał Przeperski: Historia konfliktu polsko-czechosłowackiego w dwudziestoleciu międzywojennym kojarzy nam się na ogół z wejściem polskich wojsk na Zaolzie w październiku roku 1938. Ze wstydem, który najczęściej wiązany jest z tym faktem i świadomością, że II Rzeczpospolita współpracowała wówczas z nazistowską III rzeszą, jako półformalny sojusznik...
Pigułka filozoficzna nr 5: problem istnienia świ...
Hiszpański dramaturg epoki baroku Pedro Calderon de la Barca w jednej ze swych sztuk twierdzi, że świat jest ułudą, a życie ludzkie snem tylko. Czy można tak twierdzić na serio? Przecież ten świat jawi nam się jako oczywisty w swym istnieniu. Każdy normalny, zdrowy na umyśle człowiek słysząc, iż filozofowie usiłują przeprowadzać wnioskowania mające dowieść, że świat istnieje albo wręcz przeciwnie: że nie istnieje, wzruszy...
Rozmowa z dr hab. Konradem Bobiatyńskim o wojnie polsko-rosyjskiej...
Co wydarzyło się w czasie wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667?Dr hab. Konrad Bobiatyński: Wojna Rzeczypospolitej Obojga Narodów z Carstwem Rosyjskim rozpoczęta w 1654 r., której kres przyniósł dopiero rozejm andruszowski w styczniu 1667 r., należała do największych konfliktów w dziejach rywalizacji obu państw o hegemonię w Europie Środkowo-Wschodniej. Od 1648 r. Rzeczpospolita znajdowała się w coraz cięższym położeniu wewnętrznym....
Rozmowa z prof. Andrzejem Królakiem o Księżycu
Redakcja: Jak powstał Księżyc?Prof. Andrzej Królak: W tej chwili istnieją 3 teorie, co do tego, jak powstał Księżyc. Jedna zakłada, że pojawił się on w wyniku zderzenia się Ziemi z innym ciałem. Wkrótce po tym, jak Słońce zaczęło świecić z materii międzygwiezdnej w tym miejscu ukształtowała się nasza planeta i wiele innych obiektów, tzw. protoplanet, a następnie doszło do zderzenia Ziemi z inną protoplanetą. W wyniku...
Feliks Dzierżyński - najbardziej zasłużony dla...
Synowie i córki zbiedniałej, pouwłaszczeniowej szlachty z ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego mówili po polsku, ale w tamtych czasach to nie język decydował o przynależności etnicznej. Przede wszystkim byli szlachtą. Podkreślali tę przynależność tym mocniej, im bardziej biedniały ich dwory i obejścia. Jako szlachta byli również Litwinami, dokładnie – litewską szlachtą (a nie „ludem litewskim”), hardą, niezależną...
Polski wkład w bolszewickie zwycięstwo. Józef Piłsudski,...
Wcześniejsza rola „Towarzysza Wiktora” w zasadzie nie zasługuje na uwagę, bo lewicowe bojówki – nawet w okresie strajków w 1905 roku – miały marginalne wpływy. Ich usilne poszukiwania poparcia (i pieniędzy) w państwach wrogich Rosji, w tym również w Japonii, nie stanowiły istotnego zagrożenia dla władz w Petersburgu, a już kompletną klapą i polityczną kompromitacją skończyła się próba wywołania antyrosyjskiego powstania...
Rozmowa z Jadwigą Milkiewicz o reakcjach indukowanych...
Redakcja: Na czym polegają reakcje chemiczne indukowane światłem?Jadwiga Milkiewicz: Być może nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale procesy indukowane światłem są dość powszechne w przyrodzie i technologii. Ogólnie, aby zainicjować jakąkolwiek reakcję potrzebujemy dostarczyć energię do układu. Jest to związane z potrzebą przejścia ponad barierą aktywacji. Za sprawą ogrzewania próbki możemy przenieść cząsteczkę na wyższe...
Pigułka filozoficzna nr 4: słowo ujawniające
„Na początku było Słowo” – tak przynajmniej twierdzi św. Jan Ewangelista. Ale nie on pierwszy tak twierdził. Pisząc słowa Dobrej Nowiny po grecku i dla Greków, posłużył się terminem przez starożytnych filozofów greckich używanym dla nazwania boskiej siły przenikającej cały wszechświat – siły ożywiającej i rozumnej zarazem, sprawującej nad światem rządy opatrznościowe. Ta boska moc stanowiąca prawa natury i prawa...
Rozmowa z dr Przemysławem Gasztoldem o polskim terroryzmie...
Redakcja: Czy znane są przykłady polskiego terroryzmu z czasów PRL?Dr Przemysław Gasztold: Wbrew rozpowszechnionym opiniom, gdy zbierze się wszystkie incydenty o charakterze terrorystycznym lub takie, którym można przydać takie miano z okresu PRL, może się okazać, że Polska Ludowa wcale nie była wolna od zagrożenia terrorystycznego. Oczywiście kraj nie był targany fenomenem międzynarodowego terroryzmu, bo poza epizodem z Hotelu Victoria,...
Pigułka filozoficzna nr 3: cóż to jest prawda?
Znajdujemy w Ewangelii św. Jana zastanawiającą scenę: oto Jezus postawiony przed Piłatem i wezwany, aby powiedział, kim jest, oznajmia, że po to przyszedł na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Zdumiony Piłat pyta: „a cóż to jest prawda?” i nawet na odpowiedź nie czeka. Namiestnik rzymski, wychowany w kulturze, w której tak wiele rozmaitych ze sobą konkurowało prawd filozoficznych i religijnych, nie wierzył, aby możliwe było...
Rozmowa z Mikołajem Rogóżem o robocie-gąsienic...
Redakcja: Jak działa i do czego służy stworzony przez Pana robot?Mikołaj Rogóż: Mówiąc o robotach ludzie zazwyczaj wyobrażają sobie urządzenia zbudowane z metalu. Rzeczy o metalowych obudowach, z silnikami i urządzeniami nadawczo-odbiorczymi, umożliwiającymi kontrolę. Tylko, czy roboty muszą w ten sposób wyglądać?Wyobraźmy sobie, że chcemy stworzyć bardzo małego robota, urządzenie o wielkości palca, mierzące centymetr lub...
-
Rozmowa z prof. Andrzejem Chojnowskim o ocenie moralnej Józefa Piłsudskiego
mysle ze nie ma co gloryfikować łobuza, cała ta Polska sanacyjna...Ireneusz Dziekan
-
Pigułka filozoficzna nr 6: świadomość kresu istnienia
Odpowiadam na komentarz z opóźnieniem dużym, ale nie z lenistwa,...Jerzy Kopania
-
Pigułka filozoficzna nr 6: świadomość kresu istnienia
Jaki mają sens narodziny kończące się śmiercią? Nie...Łukasz Zwoliński
Ankieta
Czy poleciłbyś nasz portal swojemu znajomemu? Czy użyłeś 'Zaproś'?
-
Jerzy Jestal
Z zawodu socjolog i nauczyciel akademicki, z pasji politolog....
-
Jerzy Kopania
Jerzy Marian Kopania, profesor zwyczajny Akademii Teatralnej...
-
Piotr Napierała
Absolwent historii: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Autor...
Zarejestruj się i zostań
O nas
Oddajemy w Wasze ręce OtokoClub - miejsce spotkań i wymiany opinii. Konfrontujemy opinie Ekspertów, Blogerów i Członków OtokoClub. Umożliwiamy Wam rzeczową dyskusję i razem poszukujemy odpowiedzi na nurtujące nas pytania.
Polub nas